فرهنگ و تمدن چند هزارساله ایران بر کسی پوشیده نیست. از این رو شهرها و روستاهای باستانی ایران بسیارند. یزد، با آب و هوای کویری، بناهای خشتیِ بی‌نظیر و هنر و معماری مثال‌زدنی‌اش، یکی از این شهرهاست که بر اساس مستندات و کشفیات باستان‌شناسی عمری برابر با چند هزار سال را به آن نسبت داده‌اند.
دارا بودن چنین دیرینگی، آثار تاریخی فراوانی را در این شهر باقی گذاشته که هر یک از آن‌ها به دوره‌ای خاص تعلق دارد و خصوصیات و ویژگی‌های منحصر به فردی را از زمان خود برایمان به همراه آورده است. زیاد بودن تعداد این آثار باعث شده که شهر یزد در جایگاه دوم شهرهای تاریخی جهان قرار گیرد. اگر دوست دارید به یکی از قدیمی‌ترین و دیدنی‌ترین مکان‌های یزد بروید، در سفر کوتاه امروزمان به روستای خرانق اردکان ، همراه مجله دلتا باشید تا شما را به اعماق تاریخ ببریم.
روستای خرانق کجاست؟
روستای تاریخی خرانق، در یکی از شهرستان‌های استان یزد به نام اردکان قرار دارد. این روستا مرکز بخش خرانق بوده و فاصله آن از یزد حدود ۷۷ کیلومتر است. روستا در ۷۳ کیلومتری شرق اردکان قرار دارد. اگر بخواهید ابتدا به شهرستان اردکان بروید و از آنجا خود را به خرانق برسانید، باید وارد جاده اردکان-طبس شوید و پس از گذراندن مسافتی حدوداً ۶۸ کیلومتری از ابتدای این جاده، به روستای خرانق خواهید رسید. 
قلعه ۱۸۰۰ ساله خرانق
این قلعه بزرگ که همان بخشِ قدیمی روستای خرانق اردکان است، در دوران پس از اسلام ساخته شده، اما قدمت حصارها و برج‌های نگهبانی آن به حدود ۱۸ قرن پیش، یعنی زمان حکومت ساسانیان باز می‌گردد. بزرگ‌ترین قلعه مسکونی ایران است که در فضایی به مساحت ۱/۱ هکتار احداث شده و در آن ۸۰ خانه دو، سه و گاهاً چهار طبقه وجود دارد. برخلاف آن‌چه در خانه‌های نواحی کویری مشاهده می‌شود، اینجا اکثر خانه‌ها حیاط ندارند. دیوارِ خانه‌ها از خشت و گل ایجاد شده و در سقف گنبدی شکل و زیبای آن‌ها، تیرهایی از جنس پوشال، چوب و حصیرهای الیافی به کار رفته است.
برای افزایش امنیت ساکنان قلعه در مقابل حمله‌های دشمن، آن را بر فراز تپه‌ای ساختند تا بتوانند بر اطراف، اشراف کامل داشته باشند. همچنین گرداگرد قلعه را به طور کامل با حصارهایی پوشانده و در بیرون آن خندق‌هایی حفر کرده بودند. استحکاماتی نظیر ۶ برج نگهبانی در جهات مختلف قلعه و چسبیده به آن نیز بنا کرده‌اند. قلعه خرانق، ۴ دروازه ورود و خروج دارد.
کوچه‌های تنگ و پر پیچ و خم از بخش‌های جالب توجه این قلعه‌اند، که داستانی تاریخی در پشت آن‌ها پنهان است. روستاییان از این معابر باریک برای غافلگیر نمودن دزدها و راهزن‌ها استفاده می‌کردند. یکی از معروف‌ترین آن‌ها «کوچه گرگ» نام داشت که دزدها را در آن به دام می‌انداختند.
فرهنگ و تمدن چند هزارساله ایران بر کسی پوشیده نیست. از این رو شهرها و روستاهای باستانی ایران بسیارند. یزد، با آب و هوای کویری، بناهای خشتیِ بی‌نظیر و هنر و معماری مثال‌زدنی‌اش، یکی از این شهرهاست که بر اساس مستندات و کشفیات باستان‌شناسی عمری برابر با چند هزار سال را به آن نسبت داده‌اند.
دارا بودن چنین دیرینگی، آثار تاریخی فراوانی را در این شهر باقی گذاشته که هر یک از آن‌ها به دوره‌ای خاص تعلق دارد و خصوصیات و ویژگی‌های منحصر به فردی را از زمان خود برایمان به همراه آورده است. زیاد بودن تعداد این آثار باعث شده که شهر یزد در جایگاه دوم شهرهای تاریخی جهان قرار گیرد. اگر دوست دارید به یکی از قدیمی‌ترین و دیدنی‌ترین مکان‌های یزد بروید، در سفر کوتاه امروزمان به روستای خرانق اردکان ، همراه مجله دلتا باشید تا شما را به اعماق تاریخ ببریم.
روستای خرانق کجاست؟
روستای تاریخی خرانق، در یکی از شهرستان‌های استان یزد به نام اردکان قرار دارد. این روستا مرکز بخش خرانق بوده و فاصله آن از یزد حدود ۷۷ کیلومتر است. روستا در ۷۳ کیلومتری شرق اردکان قرار دارد. اگر بخواهید ابتدا به شهرستان اردکان بروید و از آنجا خود را به خرانق برسانید، باید وارد جاده اردکان-طبس شوید و پس از گذراندن مسافتی حدوداً ۶۸ کیلومتری از ابتدای این جاده، به روستای خرانق خواهید رسید.
قلعه ۱۸۰۰ ساله خرانق
این قلعه بزرگ که همان بخشِ قدیمی روستای خرانق اردکان است، در دوران پس از اسلام ساخته شده، اما قدمت حصارها و برج‌های نگهبانی آن به حدود ۱۸ قرن پیش، یعنی زمان حکومت ساسانیان باز می‌گردد. بزرگ‌ترین قلعه مسکونی ایران است که در فضایی به مساحت ۱/۱ هکتار احداث شده و در آن ۸۰ خانه دو، سه و گاهاً چهار طبقه وجود دارد. برخلاف آن‌چه در خانه‌های نواحی کویری مشاهده می‌شود، اینجا اکثر خانه‌ها حیاط ندارند. دیوارِ خانه‌ها از خشت و گل ایجاد شده و در سقف گنبدی شکل و زیبای آن‌ها، تیرهایی از جنس پوشال، چوب و حصیرهای الیافی به کار رفته است.
برای افزایش امنیت ساکنان قلعه در مقابل حمله‌های دشمن، آن را بر فراز تپه‌ای ساختند تا بتوانند بر اطراف، اشراف کامل داشته باشند. همچنین گرداگرد قلعه را به طور کامل با حصارهایی پوشانده و در بیرون آن خندق‌هایی حفر کرده بودند. استحکاماتی نظیر ۶ برج نگهبانی در جهات مختلف قلعه و چسبیده به آن نیز بنا کرده‌اند. قلعه خرانق، ۴ دروازه ورود و خروج دارد.
کوچه‌های تنگ و پر پیچ و خم از بخش‌های جالب توجه این قلعه‌اند، که داستانی تاریخی در پشت آن‌ها پنهان است. روستاییان از این معابر باریک برای غافلگیر نمودن دزدها و راهزن‌ها استفاده می‌کردند. یکی از معروف‌ترین آن‌ها «کوچه گرگ» نام داشت که دزدها را در آن به دام می‌انداختند.
دژ قهقهه، زندان شاهان ایران